Xalqımız əsrlər boyu bir çox gözəl adət və ənənələri hifz edib saxlamışdır. Onlardan biri də toydur. Toy iki gəncin ən gözəl və ülvi hissinin – eşqinin təntənəsidir. O, çox qədimdən başlayaraq, ən şən, şux, gur keçirilən məişət mərasimi olmuşdur. Cəmiyyət inkişaf etdikcə o da dəyişmiş, yeniləşmiş və inkişaf etmişdir.
Təzə evlənənlərin birgə həyatı toy ilə başlayır. Bu şənlikdə iki ailənin maddi tələbatları və imkanları açıq-aşkar üzə çıxır. Budur, gəlinin qohumları toy paltarı üçün material axtarırlar.
Hər şey var, lakin valideynlərinin ürəyincə deyildir, çünki onlar övladlarını, son ayrılıq günündə, toy günündə daha parlaq geyimdə görmək istəyirlər. Bu, müqəddəs arzudur. Amma bəzən bu hissə başqa məna verilir, şöhrətpərəstlik hissi qatılır.
Restorana, şadlıq evlərinə onlarla, bəzən yüzlərlə qonaqlar-qohumlar, dostlar, tanışlar dəvət olunur. Valideynlərlə bir yerdə işləyən, eyni bir ərazidə yaşayan, bəzən ildə bir dəfə salamlaşdığı, yaxud yaxşı tanımadığı adamların çoxu toya çağırılır. Nə üçün? Səmimi etiraf da var: “Toyun xərcini çıxarmaq üçün”. Bir başqası deyir ki, elin adəti belədir.
Bir çox valideynlər var-dövlətlərini, şəxsi imkanlarını nümayiş etdirmək, ürəklərinin geniş olmasını göstərmək üçün hadisələri şişirdirlər... “Qoy başqa adamlar elə fikirləşməsinlər ki, öz uşaqlarımızın yolunda pula heyfimiz gəlir”, - deyirlər. Onlar təkcə bununla kifayətlənmir, toya məşhur adamları çağırırlar.
Məhəbbət ləkə götürmədiyi kimi, toy şənliklərinin keçirilməsində də heç bir bayağılığa yol verilməməlidir. Toy məclislərində həddən artıq içki içən və özünü idarə edə bilməyən bəzi şəxslər şənlənməyə gələnlərin də qanını da qaraldır, dava-dalaş salır.
Keçmişdən miras qalmış adətlərdən biri də qız qaçırmaqdır. Buna iki halda yol verilir. Ya qızın ata-anası onun oğlana ərə getməsinə razı olmadığı və ya qız evinin oğlan evindən çoxlu xərc, zinət şeyləri tələb etdiyi təqdirdə. Bir də qızın zorla qaçırılması. Birinci halda qızın razılığı olursa, ikinci halda onun razılığı nəzərə alınmır və təzyiq göstərilir. Qız könüllü gəldiyini təsdiq edərsə, onun ata-anasının fikrinin, narazılığının hüquqi əsası olmur. Qız narazılığını bildirdikdə qızın qaçırılmasında oğlana kömək göstərmiş şəxslər cinayət məsuliyyətinə cəlb olunurlar.
Azərbaycan xalqı qız qaçırma hallarına mənfi münasibət bəsləmiş, onu qız ləyaqəti, oğlan şərəfi üçün münasib hesab etməmişdir.
