Abort hamiləliyin xüsusi üsullarla sona çatdırılmasıdır. Bu, qadının arzusuyla hamiləliyin 10-cu həftəsinə qədər qanuni olaraq tətbiq oluna bilər. Evli qadınlarda qanuni yolla abort etmək üçün qadının yoldaşının da razılığı olmalıdır. Evli olmayan və ya yaşı 18-dən çox olan qadınlar öz istəklərinə görə hərəkət edə bilərlər.
Abort yalnız və yalnız qadın xəstəlikləri və doğum mütəxəssisi tərəfindən edilməlidir. Edilən əməliyyat gizli qalır. Ölkəmizdə uşaqlıqdan azad olmaq dərmanı - RU-486 istifadə edilmir. Dünyanın çox ölkəsində (inkişaf etmiş ölkələr daxil olmaqla) və bizdə abort aşağıda izah edilən vakuum texnikası ilə tətbiq olunur. Hamiləlik testiniz istər müsbət, istər mənfi olsun, əsla "açılma iynəsi" kimi üsullara özünüzə müdaxilə etməyin. Bu dərmanların hamiləlik vəziyyətlərində işə yaraması tibbi cəhətdən mümkün deyil.
"İlk hamiləlikdə tətbiq olunan abortdan sonra bir daha hamilə qalmaq olmaz!!" - bu, yalnız xurafatdır.
Diqqətli və vakuumla tətbiq olunan bir abortun qadının genital sisteminə zərər verməsi gözlənilən bir vəziyyət deyil.
Hamiləliyin tibbi cəhətdən təhlükəli olması vəziyyətində (hamiləliyin ana üçün riskli olduğu xəstəliklər, körpənin şikəst olduğunun, ya da öldüyünün təyin olunması kimi) bu müddət 10 həftəni aşa bilər. Bu vəziyyətdə birdən çox mütəxəssis həkimin birlikdə qərar verməyi lazımdır.
Tətbiq olunması:
Qanuni azad etmələr həm lokal, həm də ümumi anesteziya altında tətbiq oluna bilər. Ümumi anesteziya hər nə qədər xərci bir az artırsa da, əməliyyatın tamamilə ağrısız keçməsi baxımından müasir və təsirli bir üsuldur.
Abort texnikası:
Hamiləlik həftəsi ultrasəs müayinəsi ilə təyin olunduqdan sonra diqqətlə ginekoloji müayinə aparılır. Vagina və uşaqlıq boynunun bakteriyalardan təmizlənməsi məqsədilə dezinfeksiya edildikdən sonra uşaqlıq ağzını sabit saxlamaq üçün vaginadan plastik bir alət yerləşdirilir. Lokal anestezik maddə uyğun olaraq uşaqlıq ağzı içinə daxil edilir və ya ümumi anesteziya üçün anesteziya mütəxəssisi tərəfindən lazımlı əməliyyatlar başladılır. Daha sonra çox incə plastik borucuqlar uşaqlıq ağzından uşaqlığın içinə itələnir.
Bəzən uşaqlıq ağızı sərt ola bilər, ya da hamiləliyin 6 həftədən çox olması səbəbilə daha geniş diametrli plastik borucuqlar istifadə edilməsi lazım ola bilər. Bu vəziyyətdə uşaqlıq ağızını genişlətmək üçün xüsusi "şam" adlı alətlərdən istifadə edilir. Borucuq yerləşdirildikdən sonra oraya bir şpris ilişdirilir. Şprisdə yaranan vakuumun köməyiylə uşaqlığın içi vakuumla boşaldılır.
10-cu həftəyə yaxın olan hamiləliklərdə bəzən uşaqlıq içinə metal alətlər soxularaq uşaqlığın tamamilə boşaldıldığından əmin olmaq lazım gəlir, ancaq bu, çox nadir bir vəziyyətdir.
Uşaqlığın içi tamamilə boşaldıldıqdan sonra borucuq və digər bütün alətlər çıxarılır və xəstənin 10 dəqiqə istirahəti təmin edilir. Bütün bu əməliyyatlar hamiləliyin 6-cı həftəsinə qədər olan hamiləliklərdə 5 dəqiqə, 6 ilə 10 arası olan hamiləliklərdə 5-15 dəqiqə davam edr. Bu müddət doğum mütəxəssisinin iş müddətidir. Ümumi anesteziya tətbiq olunduğu zaman xəstənin yatması, əməliyyatın edilməsi və xəstənin özünə gəlməsinə 20-40 dəqiqə əlavə olunmalıdır.
Abortun riskləri:
Qanuni olan abortlarda (hamiləliyin 10-cu həftəsinə qədər tətbiq olunan abort) meydana gələ bilən təhlükə çox vaxt əməliyyatı tətbiq edən mütəxəssisin təcrübəsiylə əlaqədardır.
Lokal anesteziylə edilən tətbiqlərdə əməliyyat vaxtıən çoxrast gəlinən problemlər lokal anestezik maddəyə olan həddindən artıq həssaslıq və huşunu itirməkdir. Bu, müvəqqəti bir vəziyyətdir. Təxminən 1 % qadınlarda rast gəlinir. Əməliyyatdan dərhal sonra ən çoxgörülən problem ürək bulanma və qusmaqdır. Bəzən qadın huşunu da itirə bilər. Bu vəziyyət də ölüm təhlükəsi yaratmayan, müvəqqəti bir vəziyyətdir. Bəzən uşaqlıq ağzı borucuğun keçməsinə mane ola biləcək şəkildə sərt ola və əməliyyatın yarıda dayandırılmasına səbəb ola bilər. Abort bir həftə sonraya təxirə salınar.
Hamiləlik çox erkəndirsə (5.5 həftə), abort uğursuz ola bilər. Prosses bir həftə sonraya təxirə salınar. Təcrübəli mütəxəssis erkən bir hamiləliyi pozmaq əvəzinə müəyyən bir müddət gözlədikdən sonra təkrar abortu təklif etməlidir. Xüsusilə hamiləliyin vaxtı böyükdürsə, əməliyyat əsnasında həddindən artıq çox qanama ola bilər. Çox nadir vəziyyətlərdə və əksəriyyətlə qanuni sərhədi aşan (hamiləliyin 10-cu həftəsindən sonra tətbiq olunan) abortlarda əməliyyat vaxtı uşaqlıq deşilə bilər. Çox erkən hamiləlik həftələrində tətbiq olunan abortlarda əməliyyatdan bir neçə saat sonra ortaya çıxan nadir bir problem də uşaqlıq içində qan yığılmasıdır. Bu, ölüm təhlükəsi yaratmayan vəziyyətdir. Bu zaman uşaqlığın içindəki qan boşaldılaraq müalicə olunur.
Əgər infeksiya meydana gəlsə, bu, əməliyyatdan 6-7 gün sonra ortaya çıxır və özünü ağrı, axıntı, həddən artıq qanama şəklində büruzə verir. Abortdan sonra verilən antibiotiklərdən nizamlı istifadə etdikdə bu problem aradan qalxır.
İçəridə "hissə qalması" vəziyyətində ümumiyyətlə ilk iki həftədə menstruasiya əsnasındakı qanamadan daha çox qanama olur və bu qanama laxta şəklində, tünd rəngli olur. Qanamanın ağrılı olması şərt deyil. Bəzən həmin hissənin düşdüyü müşahidə edilir.
Az halda rast gəlilən ən əhəmiyyətli, ancaq nadir bir problem isə əməliyyat əsnasında uşaqlığın iç təbəqəsinin həddindən artıq ziyan görməsi nəticəsində yaranan yapışıqlıqlardır (Asherman sindromu). Bu, abortdan 4-5 həftə keçməsinə baxmayaraq, menstruasiyanın olmaması və dərman müalicəsiylə də qanama yaranmaması zamanı özünü büruzə verir. Bu vəziyyət qaydalara uyğun edilən abortlarda və xüsusilə də vakuumla tətbiq olunan əməliyyatlarda nadir olaraq müşahidə edilir.
